“Trồng mía bây giờ chua chát lắm. Nhưng không trồng thì cũng chẳng biết làm gì khác”- ông Dữ ngao ngán. Ông kể, hoàn cảnh neo đơn, có người con trai trước đây ở cùng. Cây mía không nuôi nổi người, con ông thoát ly lên Sài Gòn làm thuê làm mướn, tết không có tiền về xe. Căn nhà lá tứ phía thủng loang lổ, tài sản lớn nhất là chiếc xe đạp dựng dưới nền đất. Hàng ngày ông bắt cá ngoài đồng về ăn, chỉ mong thân già không bệnh tật. Cả ấp ông ở trước đây có hơn 300 hộ trồng mía, nay người ta đốn bỏ hết, chỉ còn chừng trăm hộ. “Tui cũng trồng nốt vụ này, sang năm chắc không trồng nữa, cực lắm rồi” - ông nói.

Gần hộ ông Dữ, bà Trần Thị Tuyết có trồng 2,5 ha mía, mỗi năm thu hoạch chừng 100 tấn mía nhưng cũng chỉ thu lời được hơn 10 triệu đồng. Bà nói chỉ lấy công làm lời. Mỗi vụ, tiền thuê nhân công, tiền phân bón đã chiếm gần hết lợi nhuận. “Nhà máy thu mua có 700 đồng/ký hà. Mức giá đó, nông dân không thể nào có lời được” - bà nói. Giá mía phải ở mức 900 đồng/kg thì nông dân mới có ăn. Nhưng 3 năm nay, giá mía bị neo ở mức 700 đồng/kg. Người dân đang rầu rĩ thì nghe đâu nhà máy tiếp tục hạ giá thu mua xuống 600 đồng/kg.

          Nông dân khổ lắm

Bà Tuyết kể tiếp, 30 năm trồng mía diện tích lớn, gia đình bà cũng chỉ đủ ăn, không dư dật. Trước đây vẫn còn gắng gượng bám trụ được, bây giờ càng ngày càng lay lắt. Cả xã bà ở trước đây bạt ngàn mía, nay người ta đốn bỏ hơn phân nửa, chuyển sang trồng lúa hoặc cây ăn trái. Làm mía cực khổ trăm bề. Đến cuối vụ có lúc dồn ứ, doanh nghiệp không thu mua, nông dân không biết xoay xở thế nào. Chuyện nông dân đốt bỏ mía khi gần cuối vụ năm nào cũng xảy ra. “Hồi trước mía còn được giá, người không ruộng đất có thể mần mía thuê kiếm sống. Nay mía bị đốn bỏ, họ cũng bỏ đi làm thuê đâu biệt xứ” - bà nói bùi ngùi.

          Phụng Hiệp trước đây là vùng mía nguyên liệu trọng điểm của vùng ĐBSCL nay đìu hiu. Những cánh đồng mía tít tắp thưa dần. Có nơi nông dân chặt mía, bỏ không đất. Trưởng phòng nông nghiệp huyện Nguyễn Thế Tự ngán ngẩm: “Làm mía bây giờ chua chát lắm. Nông dân may lắm chỉ lấy công làm lời thôi”. Ông kể, có thời điểm cả huyện có đến mười mấy nghìn héc ta mía, rồi cứ teo tóp dần. Có thời điểm nông dân đau lòng phá bỏ hơn 1.200ha mía một lúc. Vụ mía mới, cả huyện chỉ xuống giống hơn 7.000 ha mía, hàng loạt ruộng mía tiếp tục bị san bằng nhường chỗ cho cây khác. Điệp khúc  trồng chặt lặp đi lặp lại. Ngành nông nghiệp nhiều năm đau đáu, chưa thể tìm ra hướng để người dân sống được với cây mía.

          Giá mía 700 đồng/kg, giá đường 15.000 đồng/kg, gấp hơn 20 lần giá nguyên liệu. Tại sao giá đường Việt Nam đắt nhất nhì thế giới mà nông dân vẫn khổ? Câu trả lời nằm ở những con số lợi nhuận khủng khiếp của doanh nghiệp. Rõ ràng, bảo hộ đường trong nước là nguyên nhân dẫn đến việc doanh nghiệp đường không sòng phẳng, chèn ép người trồng mía. Phần lợi nhuận của nông dân đang bị “cắt ngọn”, rơi vào tay các nhà máy đường.

Theo Một thế giới