Bùng nổ tranh cãi ‘quy định quyền im lặng là diễn biến hòa bình, chống lại nhân dân’

Bùng nổ tranh cãi ‘quy định quyền im lặng là diễn biến hòa bình, chống lại nhân dân’
(Cập nhật: 29/05/2015 17:24:50)

Ông Nguyễn Thanh Chấn bị bắt giam oan hơn 10 năm và là vụ án gây chấn động dư luận vì mức độ bức cung, nhục hình tàn nhẫn

Vấn đề chống bức cung nhục hình, đảm bảo quyền công dân khi bị tạm giam, tạm giữ thực sự là một trong những vấn đề thu hút đặc biệt sự quan tâm của bạn đọc. Đã có hàng trăm ý kiến dồn dập gửi về PLO bày tỏ quan điểm đối với bài báo “Quy định quyền im lặng là diễn biến hòa bình, chống lại nhân dân?” qua phát biểu của đại biểu Đỗ Văn Đương vừa qua.

Đại biểu Đỗ Văn Đương

Tham gia góp ý cho dự án Bộ luật Tố tụng Hình sự (sửa đổi), Đại biểu Đỗ Văn Đương (đoàn ĐB TPHCM) tham gia đóng góp ý kiến về quy định quyền im lặng trong dự luật mới, ông cho rằng: “trong dự luật này gần như quy định quyền im lặng của người phạm tội. Luật không buộc phải khai, không buộc phải nhận tội, như vậy ngầm hiểu là im mồm rồi. Tội phạm không khai báo gì cả thì sao xử lý? Cái này phải làm rõ là bị can, bị cáo được phép trình bày ý kiến và quan trọng nhất là chống lại bức cung nhục hình. Chứ không phải cứ khăng khăng im mồm như thế, nếu cứ nghĩ như thế là diễn biến hòa bình, chống lại nhân dân… “

Đó là một quy định tiến bộ, nhân văn

Đã có hàng trăm ý kiến phản đối đại biểu Đương và cho rằng ông Đương đã “nâng quan điểm” khi cho rằng công nhận quyền im lặng là “chống lại nhân dân”, là “diễn biến hòa bình”. Bạn Lê Văn Sơn giải thích “Đại biểu cần phân biệt được giữa hai khái niệm: Diễn biến hòa bình thuộc lĩnh vực chiến lược hoạch định chính sách chiến tranh, còn quyền im lặng là quyền cơ bản của công dân khi chưa có điều kiện đảm bảo đầy đủ các bước thủ tục pháp lí để nói ra”.

Hầu hết các ý kiến gửi về đều có chung quan điểm: quy định Quyền im lặng của bị can là một điều Luật tiến bộ, nhân văn, đề cao quyền con người và đã được các nước trên thế giới áp dụng nhằm chống oan sai, bức cung, nhục hình. Các bạn đọc cho rằng đây là xu thế tất yếu của xã hội tiến bộ, nó không những là đòn bẩy thúc đẩy hoạt động của cơ quan điều tra trở nên tích cực hơn mà còn đòi hỏi các điều tra viên phải là người thực sự có nghiệp vụ và năng lực trong công tác điều tra, thu thập chứng cứ, chứ không phải chỉ biết tra tấn và bức cung buộc nghi phạm phải chấp nhận những điều buộc tội.

Bạn đọc Trần Hùng viết: “Đại biểu nặng lời quá. Nếu phạm tội cho dù im lặng như thế nào vẫn bị xử lý thôi. Dấu vân tay để làm gì, tang chứng, vật chứng, nhân chứng, nghiệp vụ để làm gì mà sợ quyền im lặng? Chỉ im lặng không nhận tội, hay khi có luật sư, chứ đâu phải im lặng đến khi ra tòa đâu, theo tôi chúng ta đã nghiêm trọng hóa vấn đề. Cho tôi nói một lời thôi “sao cái gì cũng phản đối hết vậy, còn hướng giải quyết khác thì không có?”, ghi âm, ghi hình cũng không, lập biên bản sức khỏe trước khi đưa về cơ quan điều tra cũng không, quyền im lặng cũng không. “Chống lại nhân dân”, tôi cứ tưởng mình đọc nhầm”.

“Mục 1 điều 31 Hiến Pháp quy định: Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật. Do vậy bị can hay bị cáo vẫn có quyền công dân, có quyền con người tức họ có quyền im lặng. Họ không có nghĩa vụ phải chứng minh mình vô tội đúng như quy định tại điều 10 Bộ luật TTHS: “Trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng. Bị can, bị cáo có quyền nhưng không buộc phải chứng minh là mình vô tội”. Không quy định quyền im lặng mới là vi phạm hiến pháp, vi phạm quyền con người” bạn có nick CuongEuro nêu dẫn chứng. Ý kiến này đã nhận được rất nhiều sự đồng tình.

Một buổi hỏi cung thông thường. Ảnh minh họa

Bạn Đoàn Xuân Hoà còn phân tích sự tiến bộ, nhân văn nếu quy định cho phép nghi phạm im lặng khi bị bắt như sau: “Thí dụ một nghi phạm giết người (không được dùng là tội phạm như ĐB Đương phát biểu vì chưa có bản án kết tội của toà án) bị bắt và không khai báo gì cả (quyền im lặng) khi chưa có luật sư hoặc gia đình đến thì công an điều tra cũng chẳng dám đấm đá như mọi lần vì luật có phép người ta im lặng. Vì luật quy định vậy nên buộc công an phải thu thập đầy đủ vật chứng, nhân chứng chứ không hời hợt như những vụ án mà chúng ta đã biết xử đi xử lại hoài không xong vì thiếu vật chứng hoặc thu thập chứng cứ không đầy đủ. Sau khi thu thập bằng chứng đầy đủ thì công an truy tố, mặc cho bị cáo im lặng (dùng chữ "im mồm" như ĐB Đương có vẻ như muốn... bức cung rồi). Với các chứng mà cơ quan điều tra thu thập được, toà án sẽ có phán quyết đúng người đúng tội, hạn chế rất nhiều oan sai. Vì vậy theo tôi, ĐB Trần Du Lịch nói nhân văn tiến bộ chính là như vậy”.

Bạn Sông Quê cũng đồng quan điểm: Quyền im lặng là thể hiện sự tiến bộ của bộ luật TTHS, thể hiện quyền công dân. Cơ quan chấp pháp phải chứng minh được người có tội bằng trình độ và khả năng nghiệp vụ của mình chứ không phải dùng nhục hình, bức cung, mớm cung với tội nhân như đã từng xảy ra rất nhiều. Như vậy sẽ tránh được những vụ như Nguyễn Thanh Chấn… Quyền này, các nước họ đã áp dụng từ lâu rồi và chả nước nào mà cho phép tội nhân im lặng mà xảy ra "diễn tiến hòa bình và chống lại nhân dân" cả hỡi nghị Đương! Tôi ủng hộ Luật im lặng!".

Ông Nguyễn Thanh Chấn bị bắt giam oan hơn 10 năm và là vụ án gây chấn động dư luận vì mức độ bức cung, nhục hình tàn nhẫn

Theo Baokhanh, quyền im lặng là quyền mà pháp luật văn minh thừa nhận. Nó bảo vệ nghi phạm khỏi bức cung, nhục hình đến từ cơ quan thực thi pháp luật có quyền cưỡng chế. Vì vậy, giúp tránh oan sai: “Chúng ta đang xây dựng mô hình xét xử tranh tụng tại tòa thay cho xét hỏi. Điều này hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển của nền tư pháp hiện đại. Một bên giữ quyền công tố đưa ra các chứng cứ buộc tội, một bên đưa ra các chứng cứ chứng minh mình vô tôi. Bên còn lại là Tòa án sẽ "cân" xem bên nào "nặng" hơn thì tuyên bên đó thắng. Người bác bỏ quyền này chứng tỏ không có niềm tin vào cơ quan điều tra hoặc cá nhân người đó không đủ tự tin để đưa ra chứng cứ buộc tội. Xét xử phải trọng chứng hơn trọng cung. Pháp luật hiện nay cũng quy định rồi”.

“Tôi không đồng tình với quan điểm này của ĐB Đương. Vì pháp luật đã có quy định thực hiện nguyên tắc SUY ĐOÁN VÔ TỘI (công an, VKS và tòa án phải chứng minh có tội). Theo quy định này, phải được hiểu là người bị bắt giam không buộc phải nhận tội, không buộc phải khai khi bị bắt; việc người bị bắt giam "hợp tác" với các cơ quan tố tụng bằng cách IM LẶNG là QUYỀN của công dân, quyền này cần được hiến định” Bạn Quang Sơn bày tỏ.

Luật sư Nông Văn Dự thì lại cho rằng “Ông Đương đã quá nghiêng về bảo vệ lợi ích cho các cơ quan tiến hành tố tụng. Tư duy như Ông Đương là rất nguy hiểm, theo kiểu thà giết nhầm hơn bỏ sót. Đề nghị các đại biểu sáng suốt lựa chọn theo phương án mà nhiều nước tiến bộ đã áp dụng”.

Tuy nhiên, không phải tất cả ý kiến bạn đọc đều phản đối đại biểu Đương. Cũng có rất nhiều bạn nêu quan điểm ủng hộ phát biểu này và các ý kiến cũng có những lý lẽ khá thuyết phục. (Xin xem tiếp bản tin lúc 18h)

L.Thanh

Nguồn: Pháp luật Tp.HCM

Tin - Bài khác